مالی آنلاین - تمکين مالياتي و رابطه‌ي آن با فرهنگ مالياتي

تمکين مالياتي و رابطه‌ي آن با فرهنگ مالياتي

با توجه به اهميت ماليات و درآمدهاي مالياتي در توسعه‌ي اقتصاد کشور و تحقق اهداف کلان اجتماعي، شناخت عوامل موثر بر تمکين مالياتي و فرار مالياتي ضرورت بسيار دارد. شناخت اين عوامل به منظور طراحي روش‌هاي کارآمد براي افزايش درآمدهاي مالياتي، مستلزم درک جنبه هاي گوناگون رفتاري موديان در خصوص قضاوت و تصميم‌گيري براي تمکين مالياتي است. از آنجا که تصميم موديان به تمکين مالياتي تابعي از هنجارهاي فرهنگي است، توجه به تاثير فرهنگ اهميت بسياري دارد. از سوي ديگر، فرار مالياتي و گريز از ماليات در کشورها باعث شده تا درآمدهاي مالياتي کشورها، همواره از آنچه که برآورد مي شود کمتر باشد و تمامي کشورها تلاش خود را براي کنترل اين دو پديده به کار مي‌گيرند. در نتيجه، يکي از مهم‌ترين راههاي افزايش درآمدهاي مالياتي، تلاش براي افزايش تمکين مالياتي است. افزايش تمکين مالياتي نه تنها درآمد دولت را بهبود مي‌بخشد، بلکه راهي براي جلوگيري از فرار مالياتي و گريز از ماليات محسوب مي‌شود.

سطح تمکين يا عدم تمکين مالياتي را نمي‌توان از طريق شدت قوانين و مقررات و اقدامات الزام‌آور اعمال‌شده‌ي مقامات مالياتي توضيح داد. شواهد شايان توجهي نيز مبني بر اينکه افزايش الزامات مالياتي مي‌تواند تمکين مالياتي را افزايش دهد، به چشم مي خورد؛ اما به طور معمول برخي از انواع جرايم مالياتي همچون ابزاري براي کنترل پديده‌ي فرار مالياتي به کار مي‌روند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که حتي با وجود حسابرسي‌هاي شديد و وضع جرايم سنگين، کاهش درآمد دولت‌ها از طريق عدم تمکين مالياتي، به تهديد شايان توجهي براي اقتصاد برخي کشورها تبديل شده است. علاوه بر اين، برخي پژوهش‌ها نشان داده‌اند تفاوت‌هاي مشاهده‌شده در سطح تمکين مالياتي بين کشورها و فرهنگ‌هاي مختلف، ارتباطي به تفاوت در قوانين و الزامات مالياتي آنها ندارد. بنابراين افزايش تمکين مالياتي، تنها منوط به استفاده از ابزار قانوني و جرايم سنگين يا افزايش حسابرسي‌هاي مالياتي نيست. بنابراين در کنار قوانين و مقررات مالياتي، بايد عوامل تاثيرگذار ديگري نيز بر تمکين مالياتي وجود داشته باشد. درک کامل تفاوت در رفتار تمکين مالياتي موديان، مستلزم درک تفاوت رفتار مالياتي آنهاست که خود تابعي از هنجارهاي فرهنگي و اجتماعي است.

در اين ميان، فرار مالياتي نمي‌تواند به سادگي تشخيص داده شود و همان‌طور که بررسي‌ها نشان مي‌دهد، همچنان در سطح دنيا شاهد فرارهاي مالياتي در کشورهاي مختلف هستيم. مودي، ماليات خود را پرداخت مي‌کند يا از پرداخت آن فرار مي‌کند تا به گمان خود منافعش را حفظ کرده باشد. درواقع انتخاب او بستگي به قوانين و مجازات‌هاي دولتي دارد. اقتصاددانان با بررسي رفتار موديان و تمرکز بر مساله فرار مالياتي به دنبال اين نيستند که چرا برخي شهروندان ماليات خود را پرداخت نمي‌کنند؛ بلکه در پي اين موضوع هستند که چرا برخي ديگر نسبت به پرداخت به موقع ماليات‌شان اقدام مي‌کنند. به منظور افزايش سطح تمکين موديان، ضروري‌ است جنبه‌هاي رفتاري آنان که منجر به پرداخت ماليات مي‌شود بررسي گردد. ايدئولوژي و قوانين اجتماعي، عاملي مهم براي انگيزه بخشيدن به موديان جهت تمکين مالياتي به شمار مي‌رود. تجزيه و تحليل عوامل رفتاري که بر تمکين موديان اثر مي‌گذارد بر فرهنگ يا اخلاق مالياتي موديان متمرکز شده است.

تمکين مالياتي، تصميم مودي براي پرداخت و يا عدم‌پرداخت ماليات است؛ درحالي که فرهنگ مالياتي، انگيزه‌ي ذاتي جهت پرداخت ماليات محسوب مي‌شود. به طور ساده‌تر مي‌توان گفت که تمکين مالياتي يک نوع رفتار و فرهنگ مالياتي نوعي گرايش به حساب مي‌آيد. بنابراين، درک عميق‌تر فرهنگ مالياتي براي روشن‌تر شدن جنبه‌هاي گوناگون تمکين مالياتي اهميت زيادي دارد. فقدان فرهنگ پرداخت ماليات يکي از موانع تمکين مالياتي به شمار مي‌رود. فرهنگ مالياتي به معناي باورها و شناخت مردم در مورد ماليات و لزوم پرداخت آن توسط آن‌هاست. هرگاه بتوانيم ضرورت دريافت ماليات از مردم را به صورت مستدل و منطقي براي آن‌ها بيان کنيم، آنگاه مي‌توان ادعا کرد که مقدمات يک فرهنگ مالياتي خوب براي پرداخت ماليات توسط عامه‌ي مردم و در نتيجه تمکين مالياتي به وجود آمده است.